Hành dân, khổ chính quyền cơ sở

Để hạn chế tình trạng này đòi hỏi các cấp, các ngành sớm có biện pháp kết thúc việc chứng nhận tràn lan. Cầm bản chính đến rồi, vẫn đòi phải nộp thêm cả bản chứng thực dẫn đến phung phá nhiều tiền bạc, công sức của công dân, trong khi cán bộ cũng "hoa mắt" vì công việc quá tải. Quy định đã có, nhưng tình trạng này vẫn kéo dài nhiều năm qua mà chưa có chuyển biến. Khai tử cũng phải chứng nhận Chuyện tưởng như đùa ấy lại diễn ra khá phổ quát ở nhiều nơi. Bố mất đột ngột, không kịp để lại chúc thư, khi ra phường làm giấy khai tử, anh Nguyễn Văn T. (Phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai) được cán bộ của phường hướng dẫn "nên sao thêm khoảng chục bản vì sau này còn rất nhiều thủ tục cần phải có, quay lại đây làm sẽ mất thời gian". Quả thật, sau này đi làm các thủ tục liên hệ đến thừa kế, bảo hiểm từng lớp, đổi thay hộ khẩu, chuyển tên điện thoại..., Ở đâu cũng đề nghị phải kèm theo bản sao giấy khai tử. Anh T. Bảo: May mà cô cán bộ biết việc chứ không sẽ phải đi lại mấy lần để sao y bản chính. Chỉ có điều, người chết rồi mà giấy tờ vẫn nhì nhằng thế, làm gì cũng phải chứng nhận. Người dân làm thủ tục hành chính tại bộ phận một cửa UBND phường Khương Thượng, quận Đống Đa. Ảnh: Phạm Hùng Còn với anh Vũ Hữu Ngọc (phường Lĩnh Nam, quận Hoàng Mai), khi chuẩn bị ra phường làm giấy khai sinh cho con nhận được khá nhiều lời khuyên: Nên sao ra thêm hai chục bản nhé, vì sau này có việc gì liên tưởng đến bọn trẻ đều phải nộp bản sao có chứng thực đấy. Nè bảo hiểm y tế, hộ khẩu để sau này đi học nữa. Nghe cũng hợp lý. Trên đây là hai tỉ dụ tiêu biểu của thực trạng khá phổ biến về tình trạng chứng nhận tràn lan, gây phí phạm lớn về tiền bạc, công sức người dân và thời kì của cán bộ, công chức. Chị Nguyễn Thị Lan Anh ở Xuân La (quận Tây Hồ) nói: "Khổ nỗi đâu đâu cũng đòi chứng thực. Đã cầm bản chính đến rồi mà người ta vẫn đề nghị cả bản sao có dấu đỏ mới yên tâm. Tôi làm trong ngành thiết kế xây dựng, nên mỗi lần nộp hồ sơ thầu phải lên đến hàng trăm bản, rất hoang toàng". Đàm luận với phóng viên báo Kinh tế & tỉnh thành về tình trạng này, rất nhiều lãnh đạo các phường đều tỏ sự chán chường vì chứng thực quá nhiều. Nhân công ít, khối lượng công việc lớn, nhưng mỗi nơi cũng phải bố trí chí ít một cán bộ hấp thụ hồ sơ và một lãnh đạo để ký, mất nhiều thời kì. Chủ toạ UBND phường Khương Thượng Nguyễn Đình Tiên (quận Đống Đa) không giấu nổi bức xúc khi đề cập đến tình trạng này: “Bao nhiêu vấn đề phải giải quyết ở cơ sở, mà suốt ngày phải đút chân vào gầm bàn để ngồi ký. Không ký không được, bởi đã hẹn người dân đúng giờ biển quảng cáo phải trả, mà làm thì không xuể. Trong khi đó, hồ hết các lệ phí phải nộp hết về ngân khố, ngân sách địa phương đã eo hẹp, lại phải "co kéo" cho nhân công phục vụ việc này. Yêu cầu sớm nghiên cứu hạn chế tình trạng này; đồng thời tăng nghĩa vụ cho các cơ quan, đơn vị khi nhận hồ sơ phải trực tiếp đối chiếu bản chính với bản phô tô, không nên đẩy hết việc cho xã, phường". Những con số giật thột Để tìm hiểu kỹ hơn về thực trạng lạm dụng chứng nhận, chúng tôi đã làm việc với phòng Hành chính tư pháp (Sở Tư pháp Hà Nội) và được cung cấp những con số giật thột. Năm 2013, toàn TP có số lượng bản sao đã chứng thực là 13.973.789 bản, nghĩa là nhàng nhàng mỗi người dân Hà Nội từ cụ già đến... Em bé sơ sinh mỗi năm phải chứng thực 2 bản. Chỉ tính riêng tiền lệ phí hàng năm đã là trên 35, 6 tỷ đồng, chưa kể đến tiền xăng xe đi lại, thời kì chờ đợi của công dân và thời gian làm việc của cán bộ, công chức. Tình trạng này diễn ra phổ quát từ các quận như Ba Đình (447.000 bản), Hà Đông (577.000), Hoàn Kiếm (351.000) đến những huyện đời sống còn khó khăn như Ba Vì (141.000 bản với 437 triệu đồng tiền lệ phí), Ứng Hòa (103.000 bản - 384 triệu đồng)... Khối lượng công việc quá lớn, trong khi hồ hết "đổ lên đầu" cấp xã, phường, thị trấn nên nhiều nơi kêu trời vì quá tải. Nhất là xã, phường nào có hội sở "mặt tiền đẹp", gần đường liên lạc và trường thì cán bộ ngày nào cũng "hoa mắt" vì đối chiếu giấy má, còn lãnh đạo mỏi tay vì ký. Như tại phường Láng Hạ (quận Đống Đa), năm 2013 chứng nhận bản sao trên 13.000 bản, phường Kim Liên (quận Đống Đa), trên 11.000 bản, hay Tây Đằng (Ba Vì) cũng gần 10.500 bản... Tính ra mỗi ngày (tính cả thứ Bảy, Chủ nhật), thị trấn Tây Đằng phải giải quyết 30 bản, mất nhiều thời gian của người dân và cán bộ, công chức. Trưởng phòng Hành chính Tư pháp (Sở Tư pháp Hà Nội) Nguyễn Thị Hằng cho biết, dù trong Điều 6, Nghị định 79 ngày 18/5/2007 của Chính phủ và từ năm 2012 Sở Tư pháp Hà Nội cũng đã có Văn bản 1064, trong đó nêu rõ "cá nhân, tổ chức có quyền chọn lựa việc nộp bản sao từ sổ gốc, bản sao có chứng nhận hoặc nộp bản sao làm biển quảng cáo tại hà nội không có chứng nhận xuất trình kèm bản chính để đối chiếu", tuy nhiên thực tế lại không được các cơ quan, đơn vị thực hiện tốt. Tình trạng này diễn ra phổ quát ở các lĩnh vực như tuyển sinh, tuyển dụng, tuyển lao động, giải quyết chính sách, hợp đồng giao tế... Duyên do có thể do một số cán bộ, công chức chưa được chỉ dẫn, hoặc không hiểu rõ quy định này nên sợ sai, né tránh bổn phận, đẩy phần khó, phần phiền toái cho dân. Nhưng có một thực tế là không ít cán bộ, công chức cố tình sách để "vòi vĩnh", "hành dân". Hệ lụy của tình trạng dùng bản sao có chứng nhận đã vượt quá sự cần thiết, gây phiền nhiễu, tốn kém cho người dân, hoang toàng cho tầng lớp; gây áp lực quá tải cho hệ thống chính quyền cơ sở, nhất là vào mùa thi cử, tuyển sinh các cấp học. Những chuyện tưởng chừng có vẻ như "vụn vặt" đó hiện đang làm xấu hình ảnh đội ngũ cán bộ công chức và ác hại hơn là uy tín của chính quyền bị sút giảm. Trước thực trạng này, mới đây, (ngày 20/6), Thủ tướng Chính phủ đã có Chỉ thị đề nghị chấn chỉnh tình trạng lạm dụng đề nghị nộp bản sao có chứng thực đối với giấy má, văn bản khi thực hành thủ tục hành chính và giao cho các bộ, ngành, địa phương phải hoàn tất trước ngày 31/3/2015. (Còn nữa)