Khi bổn phận bị "đá bóng"

Điệp khúc "chậm chuyến, hủy chuyến" Ngay từ phút đầu, không khí cuộc họp đã căng như dây đàn, nóng bỏng vì những truy sát sạt của Bộ trưởng GTVT về bổn phận của các tổ chức, cá nhân chủ nghĩa. Bởi tình trạng chậm chuyến, hủy chuyến của các hãng hàng không thời gian qua diễn ra thường xuyên, liên tiếp, tỷ lệ tăng lên một cách bất thường và khó hiểu. Nhiều hành khách chịu cảnh vạ vật, ăn chực nằm chờ ở trường bay đã bức xúc nhắn nhe, gọi điện đề đạt và Bộ trưởng GTVT không biết bao lần phải xin lỗi về việc này. Đây là tình trạng nghiêm trọng, thế nhưng Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) vẫn coi là "thực tế khách quan trong hoạt động kinh doanh vận chuyển hàng không", còn so sánh với một số hãng hàng không nước ngoài có tỷ lệ cao hơn để bao biện cho mình. Tại sao năm nay đầu tư nhiều tàu bay hơn, các trường bay đã sửa sang xong, hoạt động tốt hơn, lại chậm chuyến, hủy chuyến nhiều hơn? Khi Cục trưởng HKVN chưa nhận thức được tội lỗi của mình và của ngành hàng không, còn "đá bóng nghĩa vụ" cho người khác thì còn chậm, còn hủy và không ai chịu nghĩa vụ, cũng như không thể tìm được giải pháp hữu hiệu để khắc phục. Lỗi lớn nhất của các đơn vị can dự là không nhận ra lỗi của chính bản thân mình. Vì thế, giải pháp trước nhất để khắc phục chậm chuyến, hủy chuyến là phải đổi mới toàn diện, triệt để Cục HKVN, đổi thay tư duy trì trệ của lãnh đạo Cục. Cục trưởng HKVN Lại Xuân Thanh chỉ ra một loạt duyên cớ dẫn đến tình trạng chậm, hủy chuyến tăng, trong đó, căn do do khai hoang chưa hợp lý chiếm tỷ lệ cao nhất (72,7%). Ngoại giả, còn tắc nghẽn do quá trình xếp khách lên máy bay chưa hợp lý; xếp lịch bay không sát với thời gian thực tại phá hoang; các hãng hàng không không có phi cơ dự bị. Tuy nhiên, Cục trưởng HKVN cũng nhận: duyên cớ chậm chuyến, hủy chuyến có đến 90% do chủ quan và 10% khách quan; Tuyển nhân viên marketing có tới 50% số chuyến bị chậm, hủy vì lý do thương nghiệp của các hãng hàng không và cơ sở vật chất của cảng không đáp ứng được vào giờ cao điểm. Cục trưởng HKVN dẫn thí dụ, mới đây nhất, ngày 10-7, tại sân bay Cam Ranh (Khánh Hòa), hãng Vietjet Air (VJA) đã có chuyến bay bị chậm, kéo dài từ 11 giờ tới tận 19 giờ 30 phút. Theo phản ánh của Tổng Giám đốc Vietnam Airlines (VNA) Phạm Ngọc Minh, năng lực của trường bay Cát Bi (Hải Phòng) vào giờ cao điểm cũng chỉ bố trí tối đa ba chuyến. Trong khi VNA đã được cấp phép ba chuyến, vậy mà "bất chợt" cơ quan quản lý lại cấp cho VJA bay xen một chuyến vào lúc 8 giờ 50 phút, dẫn đến việc khi 9 giờ VNA có chuyến hạ cánh, không có sân đỗ, khoảng giãn cách ngắn, thiếu công cụ phục vụ mặt đất nên xảy ra chậm chuyến. Còn tổng giám đốc VJA Lưu Đức Khánh kiến nghị Tổng công ty Cảng HKVN sớm đầu tư trang thiết bị mặt đất, ưu tiên tại Vinh, Hải Phòng, Cam Ranh, Nội Bài, Tân Sơn Nhất; đầu tư hoạt động quản lý, điều hành bay để cải thiện thời kì chờ cất - hạ cánh; tạo điều kiện cho hãng về thủ tục an ninh, thương chính, cảng vụ, được thuê mặt bằng,... Đồng thời, cam kết trong tháng 9 sẽ giảm chỉ còn chậm chuyến 10% (bây chừ VJA đang chậm chuyến 40,4%). Vì hệ số lấp đầy của VJA tới 95% hành khách trở lên, nên hoàn toàn không có chuyện dồn chuyến. Đại diện Jestar Pacịic cũng cam kết khắc phục, phấn đấu trong tháng 11 giảm 85 - 90% tỷ lệ chậm chuyến, hủy chuyến. Tăng chế tài xử phạt Bộ trưởng GTVT nhấn mạnh, lâu nay, các cơ quan quản lý nhà nước chỉ "đứng trên bờ", phải "nhảy xuống bơi" cùng doanh nghiệp, mới biết nước lã hay nóng, sóng to hay nhỏ, mới hiểu được doanh nghiệp cần gì, làm thế nào để gỡ khó cho doanh nghiệp. Từ Cục HKVN, Vụ chuyên chở, sau đó đến Tổng công ty Cảng, Tổng công ty Quản lý bay phải chịu trách nhiệm chính, rồi mới đến các hãng hàng không. Quờ các đơn vị đều chưa nhận thức đầy đủ vấn đề, không coi đó là lỗi của mình, chưa vì ích khách hàng, lợi ích của người dân. Vì lợi nhuận của mình, các hãng cố tình dồn chuyến nên mới xảy ra chậm chuyến, hủy chuyến, giống như ô-tô chạy vòng vèo đón khách. Câu cửa miệng "Khách hàng là thượng đế", nhưng "thượng đế" thẳng thớm bị lang thang, cơ nhỡ trên trường bay, phi trường bừa bãi quá ga tàu, hành khách mang chăn chiếu vào nằm chờ nhan nhản, bỏ ra tới 100 nghìn đồng để ăn bát mỳ tôm. Bản thân các hãng hàng không cũng phối hợp với nhau chưa tốt, có diễn đạt của cạnh tranh không lành mạnh, không hỗ trợ, trợ giúp lẫn nhau cũng là một căn do dẫn tới tình trạng này. Các hãng đều phải kinh dinh có hiệu quả kinh tế, nhưng nếu cố tình bỏ quên quyền lợi của hành khách sẽ rơi vào cảnh kinh dinh chộp giật, "tham bát bỏ mâm", khách hàng sẽ chóng vánh quay lưng, uy tín thương hiệu bị sút giảm. Cục trưởng HKVN Lại Xuân Thanh đã nhận tội lỗi chưa sâu sát thực tế, vẫn thả lỏng trong việc quản lý, giám sát các hãng hàng không để ảnh hưởng đến chất lượng phục vụ của ngành. Thời gian tới, Cục sẽ tăng cường kiểm soát, đẩy nhanh thời gian làm thủ tục cho hành khách, xin phép Cục Tác chiến và Binh chủng Phòng không - Không quân về thời kì lên đường, tăng cường công tác đào tạo nhân viên dự báo khí tượng,... Vụ trưởng chuyển vận Khuất Việt Hùng cho biết, Vụ chuyên chở đang dự thảo Thông tư quy định nghĩa vụ và chế tài xử phạt vi phạm các hãng hàng không, sẽ hoàn thiện trong tháng 8 tới. Bộ trưởng GTVT chỉ đạo các đơn vị can dự nghiên cứu, thẩm tra các hạn chế còn tồn tại để sửa đổi Luật Hàng không, kỳ tới trình Quốc hội chuẩn y. Trong đó, phải xác định rõ bổn phận của cơ quan quản lý quốc gia, đơn vị liên hệ. Nội dung chậm chuyến, hủy chuyến phải được đưa vào và có chế tài xử lý; quy định cụ thể chậm chuyến, hủy chuyến, soát giám sát các hãng trong việc thực hiện đúng phương án kinh dinh, nếu phát hiện vi phạm phải "thổi còi". Đồng thời, yêu ở đây cầu Chính phủ sửa đổi nghị định liên can, ban hành thông tư hướng dẫn, phải có người chịu bổn phận, không thể để "hòa cả làng" như bây giờ. Cục HKVN sớm chuẩn bị nội dung để ngay trong tháng 7 này, Bộ trưởng GTVT sẽ làm việc với Bộ Tổng tư vấn, Quân chủng Phòng không - Không quân, nhằm tháo gỡ vướng mắc trong vấn đề rút ngắn đường bay, tối ưu hóa phương thức bay, tổ chức lại vùng trời, đặc biệt nghiên cứu hiệu quả kinh tế của đường bay. Song song, Cục cần soát lại việc cấp slot (kế hoạch đến - đi cho một tàu bay từ một phi trường vào thời kì cố định) cho các hãng. Nếu xảy ra tình trạng chồng chéo, phải xem có ích lợi nhóm ở đây không? Năng lực có hạn, vì lý do gì lại cấp thêm? Ngay trong tháng 7, Cục HKVN phải xây dựng, hoàn thiện đề án đổi mới toàn diện, nâng cao năng lực quản lý nhà nước về hàng không. Cần chấm dứt việc độc quyền kinh doanh ở Cảng hàng không, phải đấu thầu công khai sáng tỏ, một mặt hàng phải có ít nhất ba nhà cung cấp độc lập. Đối với quản lý không lưu, bảo đảm bay, cần siết lại quy trình, chỉnh đốn nghiêm khắc về con người, từ Tổng Giám đốc đến các đơn vị nghiệp vụ liên hệ. Vụ việc kiểm soát viên không lưu ở trường bay Đà Nẵng hạ lệnh hai phi cơ cất - hạ cánh cùng lúc mới đây là khôn xiết nghiêm trọng, không thể chấp nhận được, phải xử lý nghiêm, cần thiết có thể xem xét, xử lý bổn phận người đứng đầu Tổng công ty Quản lý bay. Xử lý ráo riết, triệt để, tiến tới kết thúc việc chậm chuyến, hủy chuyến của các hãng hàng không được ngành GTVT trình diễn.# Kiên tâm cao. Trong đó, vai trò trách nhiệm trực tiếp của Cục HKVN, các đơn vị hệ trọng và các hãng hàng không rất lớn. Dù hãng hàng không nào, nhưng đều mang thương hiệu Việt Nam, phải đặt ích quốc gia lên trên hết, không vì cạnh tranh nhau mà hy sinh lợi. Quốc gia, đó mới là đích lâu dài, bền vững. Không đơn giản chỉ là lời xin lỗi Sáu tháng qua, số chuyến bay chậm hủy chuyến của VNA tăng cao hơn cùng kỳ năm trước (12,3%). Một ngày, VNA có gần 400 chuyến bay, để chậm chuyến hơn 40 chuyến bay là 6.000 khách bị ảnh hưởng. Ưu tiên số một của VNA là làm thế nào giải quyết cho khách bay được sớm nhất chứ không chỉ đơn giản là lời xin lỗi. Tổng Giám đốc VNA PHẠM NGỌC MINH Tỷ lệ chậm chuyến chiếm gần 21% Sáu tháng qua, các hãng HKVN thực hành 74 nghìn chuyến bay; trong đó, tỷ lệ chậm chuyến chiếm 20,9% (tăng 5,2 điểm), tỷ lệ hủy chuyến 3,2% (tăng 0,5 điểm) so cùng kỳ năm trước. Tình trạng chậm chuyến, hủy chuyến đều tăng so cùng kỳ năm trước, trong đó tỷ lệ giữa các hãng khác nhau, Vietjet Air và Jestar Pacịic lần lượt đứng đầu danh sách với tỷ lệ hơn 40% chậm chuyến - một tỷ lệ quá cao, gây bức xúc dư luận. Ngoài chậm chuyến nhiều, việc phục vụ hành khách khi bị chậm chuyến chưa tốt cũng là vấn đề lớn. Cục trưởng Hàng không Việt Nam LẠI XUÂN THANH QUANG HƯNG